Bulut Bilişim Nedir?

Türkiye’de ilk kez 2008’de gazete manşetine taşınan, bu itibarla ülkemizde 4 senedir konuşulmakta ve gelişmekte olduğunu söyleyebileceğimiz bir teknoloji Bulut Bilişim. İngilizce’de Cloud Computing olarak anılan teknoloji hakkında bu zamana kadar bilişim sektöründe birçok yazı yazıldı, birçok söz söylendi. Ben de blogumda Bilişim Hukuku’nu oldukça ilgilendiren bu konuya yer vermek istedim.

Bulut Bilişimi ben; kişisel bilgisayarlarımızla oluşturduğumuz, işlediğimiz her türlü veriyi kendi sabit diskimiz yerine bulut bilişim hizmeti veren üçüncü kişilerin sabit disklerinde saklamak olarak tanımlıyorum. Bu tanıma kişisel bilgisayarların yanında akıllı telefon ve tabletlerle işlenen verilerin de girdiğini söylemek elbette mümkün.

Bulut hakkında yapılan kullanıcı araştırmalarına göre, kullanıcıların önemli bir çoğunluğu bu teknolojilerden yararlanmadığını söyleyip; Gmail, Yahoo, Flickr, Instagram, Youtube, Prezi gibi site ve uygulamaları kullandıklarını beyan etmişlerdir. Araştırmaların sonucunda çıkan büyük resmi okursak; aslında insanlar yazı,video,fotograf, sunum vb. birçok veri üretiyor ve bu verileri işlemede, depolamada ve yönetmede Bulut teknolojisini kullanıyor; ama bulut kullandıklarının farkında değiller! Google Documents ve Prezi verilerin işlenip, yönetilmesi ve aynı zamanda saklanması itibariyle kişisel bilgisayarımızdan bağımsız olması, bulut bilişimin kafalarda somutlaşması açısından son derece güzel örnekler. Örneğin Prezi’de kişisel bilgisayarınızdan bağımsız internette sunumunuzu hazırlıyor, geliştiriyor ve saklıyorsunuz. Farklı bir bilgisayarda, tablette vs. sunumunuza kaldığınız yerden devam edebiliyorsunuz.

Bu kavramın daha iyi anlaşılması için “verinin” ne olduğuna değinmekte fayda var. Veri dijital ortamda hazırladığınız bir yazıdan, sunuma, grafikten tabloya, videodan fotoğrafa, hizmet aldığımız firmalarla yaptığımız telefon görüşmelerinde kayıt altına alınan ses kayıtlarına, sosyal medya paylaşımlarımıza kadar aklımıza gelebilecek her şey veridir.Internet buluşu ve gelişimiyle bilişim devrimi yaşandı ve “veri üretimi” çığ gibi büyümeye başladı. Ticari açıdan bakarsak; bir işin hızlı büyümesi, sürdürülebilir olması ve kar etmesi için en önemli faktörlerden biri arz eden firmanın talep eden müşterisini iyi tanıması, istek ve ihtiyaçlarının farkında olması, müşterisine en kolay ve doğrudan ulaşabileceği mecraları bilmesi ile

mümkündür. Bu sebeple müşterilerle ilgili veri toplamak her zaman firmalar için çok önemli olmuştur. Bilişim devrimiyle başlayan tüketici yani müşterinin çılgınca veri üretme süreci, firmaların bu yapılandırılmış veya dağınık haldeki verilere ulaşma, depolama, analiz etme sürecini beraberinde getirmiştir. Firmalar kendi ürettikleri ve müşterilerinin ürettikleri bu değerli verileri işlemeye ve saklamaya kendi serverlarında başlamış; ancak bu başlı başına profesyonellik isteyen ve artı alt yapı ve depolama maliyetlerine sebep olan işi bulut bilişim hizmetleri veren firmalara devretmeye başlamışlardır.

Böylece bulut teknolojisi veri depolama, veri yönetimi, veri transferi, veri grafiği, iş ağı sağlama özelliklerini içinde barındıran iş modeliyle Bulut Bilişim hizmetine dönüşmüştür. Bu hizmeti firmalar; verilere daha hızlı ulaşabildikleri, IT yatırımlarından kaçındıkları, zamandan tasarruf ettikleri, verilere ortak ulaşarak birlikte çalışabildikleri ve en önemlisi kullandıkları hacim kadar ödeme yaptıkları için tercih etmektedirler. Bu sayede Microsoft ve IDC şirketlerinin yaptıkları araştırmaya göre bulut bilişim sektörü 2012 yılında 1.1 Trilyonluk hacme ulaştı ve 2012-2015 yılları arasında 4 yılda P büyüme beklenmektedir:

Bulut bilişim hizmetleri aşağıda belirttiğim üç farklı modelle çevrimiçi veri dağıtımını sağlamaktadır.

  1. Infrastructure as a Service (IaaS): Hizmet olarak alt yapı. Bulut sağlayıcılar altyapı hizmeti(IaaS) bulutlarıiçinde  sanal makineler, raw(block) veya dosya tabanlı depolama, güvenlik duvarları, yük dengeleyiciler, IP adresler, sanal yerel alan ağları(wLans) ve yazılım demetleri dağıtmaktadır.
  2. Platform as a Service (PaaS): Hizmet olarak platform: bulut sağlayıcıları genellikle işletim sistemi, programlama dili yürütme ortamı, veri tabanı ve web sunucularını içeren bir bilgi işleme platformunu dağıtmaktadır.
  3. Software as a Service (SaaS): Hizmet olarak yazılım: Bu modelde, bulut sağlayıcıları bulutta uygulama yazılımını yüklemeyi ve işletmeyi yapar, bulut kullanıcıları bulut hizmeti alanlardan yazılıma erişirler. Bulut kullanıcıları uygulamanın üzerinde çalıştığı bulut altyapısı ve platformunu yönetmezler. Bu sayede uygulamanın bulut kullanıcısının kendi bilgisayarında kurulu olma ve çalıştırılma gereği kalmamış olur.

Bulut Bilişim bu haliyle bilgisayar kuramcılarının teorilerine konu olmuştur ve Internetin geleceği olarak görülmektedir. Bu teorilere göre bilgisayar harddisklerinin yerini bulut alacaktır. Böyle önemli öngörülere sebep olan bu teknolojinin elbette sakıncaları ve hukuki boyutları vardır. Bu yazımda temel olarak bulut teknolojisini, bulut bilişim hizmetlerini ve sektörü anlatmaya çalıştım. Yazının devamında bulut bilişimin aslında konusu olan verinin hukuki boyutlarını ve bizdeki mevzuatı ele alacağım.

Kaynaklar:

http://turk.internet.com/portal/yazigoster.php?yaziid=38447

http://tr.wikipedia.org/wiki/Bulut_bilişim